Bạn có biết rằng có một chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử đang diễn ra rất phổ biến hiện nay? Đây là một hình thức lừa đảo mà các nhà bán hàng sử dụng để tăng doanh số bán hàng, cải thiện xếp hạng, và lấy được nhiều đánh giá tích cực từ khách hàng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chiêu trò này, cách nhận biết và phòng tránh nó, cũng như những hậu quả nghiêm trọng mà nó gây ra cho người tiêu dùng và thị trường thương mại điện tử.
Giới thiệu chung
Thương mại điện tử là một ngành kinh doanh đầy tiềm năng và sôi động, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 khiến nhu cầu mua sắm trực tuyến tăng cao. Theo báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company, thị trường thương mại điện tử của Đông Nam Á đã tăng trưởng 63% trong năm 2020, đạt 62 tỷ USD, và dự kiến sẽ đạt 172 tỷ USD vào năm 2025.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, cũng có không ít những vấn đề và thách thức đặt ra cho người tiêu dùng và các bên liên quan. Một trong số đó là chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử, hay còn gọi là fake order hoặc order ảo.
Đây là một hình thức lừa đảo mà các nhà bán hàng sử dụng để tăng doanh số bán hàng, cải thiện xếp hạng, và lấy được nhiều đánh giá tích cực từ khách hàng. Chiêu trò này không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng, mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín và chất lượng của các sàn thương mại điện tử.
Chiêu trò đặt đơn hộ
Vậy chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử là gì? Theo Từ điển Anh – Việt, fake order có nghĩa là “đơn hàng giả”, “đơn hàng không có thật”.
Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử là “việc các nhà bán hàng hoặc các công ty chuyên về dịch vụ marketing online thuê người hoặc sử dụng phần mềm để tạo ra các tài khoản giả để đặt hàng cho chính sản phẩm của mình hoặc của khách hàng, sau đó hủy đơn hàng hoặc không nhận hàng khi giao hàng, nhằm mục đích tăng doanh số bán hàng, cải thiện xếp hạng, và lấy được nhiều đánh giá tích cực từ khách hàng”.
Theo Bộ Công Thương, chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử là “việc các nhà bán hàng hoặc các tổ chức, cá nhân khác có liên quan sử dụng các phương tiện công nghệ thông tin để tạo ra các giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ giả mạo trên các sàn thương mại điện tử, nhằm mục đích tăng doanh số bán hàng, cải thiện xếp hạng, và lấy được nhiều đánh giá tích cực từ khách hàng”.
Cách thức hoạt động của chiêu trò đặt đơn hộ
Chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào mục tiêu và phương pháp của các nhà bán hàng. Một số cách thức hoạt động phổ biến như sau:
- Tự đặt hàng cho chính mình: Đây là cách thức đơn giản nhất, khi các nhà bán hàng sử dụng các tài khoản khác nhau để đặt hàng cho chính sản phẩm của mình, sau đó hủy đơn hàng hoặc không nhận hàng khi giao hàng. Mục tiêu của cách thức này là tăng doanh số bán hàng và xếp hạng của sản phẩm trên sàn thương mại điện tử.
- Thuê người đặt hàng: Đây là cách thức phổ biến hơn, khi các nhà bán hàng thuê các công ty chuyên về dịch vụ marketing online hoặc các cá nhân khác để đặt hàng cho sản phẩm của mình. Các người được thuê có thể là người thật hoặc là các tài khoản giả được tạo ra bằng phần mềm. Sau khi đặt hàng, các người này sẽ hủy đơn hàng hoặc không nhận hàng khi giao hàng, và viết các đánh giá tích cực cho sản phẩm. Mục tiêu của cách thức này là tăng doanh số bán hàng, xếp hạng, và lượng đánh giá của sản phẩm trên sàn thương mại điện tử.
- Đổi lấy quà tặng hoặc tiền: Đây là cách thức tinh vi hơn, khi các nhà bán hàng dụ dỗ các khách hàng thật bằng cách tặng quà hoặc trả tiền cho họ nếu họ đồng ý đặt hàng cho sản phẩm của mình. Sau khi đặt hàng, các khách hàng này sẽ hủy đơn hàng hoặc không nhận hàng khi giao hàng, và viết các đánh giá tích cực cho sản phẩm. Mục tiêu của cách thức này là tăng doanh số bán hàng, xếp hạng, và lượng đánh giá của sản phẩm trên sàn thương mại điện tử, cũng như lừa gạt và chiếm đoạt tiền của các khách hàng.
Cách nhận biết chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại
Chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử có thể gây ra nhiều rủi ro và thiệt hại cho người tiêu dùng và thị trường thương mại điện tử. Do đó, việc nhận biết và phòng tránh là rất quan trọng và cần thiết. Dưới đây là một số cách nhận biết chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử mà bạn có thể áp dụng:
Kiểm tra xếp hạng và đánh giá của sản phẩm
Một trong những mục tiêu của chiêu trò đặt đơn hộ là tăng xếp hạng và lượng đánh giá tích cực của sản phẩm trên sàn thương mại điện tử. Do đó, bạn nên kiểm tra kỹ xếp hạng và đánh giá của sản phẩm trước khi quyết định mua hàng.
Nếu bạn thấy sản phẩm có xếp hạng cao và nhiều đánh giá tích cực, nhưng các đánh giá này có nội dung sơ sài, không chi tiết, không có hình ảnh minh họa, hoặc có nhiều đánh giá trùng lặp, thì có thể sản phẩm này là nạn nhân của chiêu trò đặt đơn hộ.
So sánh giá cả và chất lượng của sản phẩm
Một trong những cách thức của chiêu trò đặt đơn hộ là dụ dỗ khách hàng bằng cách tặng quà hoặc trả tiền cho họ nếu họ đồng ý đặt hàng cho sản phẩm của nhà bán hàng. Do đó, bạn nên so sánh giá cả và chất lượng của sản phẩm với các sản phẩm tương tự trên thị trường.
Nếu bạn thấy sản phẩm có giá rẻ hơn nhiều so với các sản phẩm khác, hoặc có chất lượng kém, hoặc không có thông tin chi tiết về nguồn gốc, xuất xứ, thành phần, hoặc bảo hành, thì có thể sản phẩm này là một phần của chiêu trò đặt đơn hộ.
Thận trọng với các tin nhắn và cuộc gọi từ nhà bán hàng
Một trong những cách thức của chiêu trò đặt đơn hộ là liên lạc trực tiếp với khách hàng qua tin nhắn hoặc cuộc gọi để yêu cầu họ đặt hàng cho sản phẩm của nhà bán hàng. Do đó, bạn nên thận trọng với các tin nhắn và cuộc gọi từ nhà bán hàng, đặc biệt là khi họ có những yêu cầu bất thường, như yêu cầu bạn nhập mã OTP, xác nhận thông tin cá nhân, hoặc chuyển khoản tiền.
Bạn nên chỉ sử dụng các kênh giao dịch chính thức của sàn thương mại điện tử, và không bao giờ tiết lộ thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai.
Cách phòng tránh
Bên cạnh việc nhận biết chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử, việc bảo vệ bản thân và tài chính của bạn cũng vô cùng quan trọng.
1. Chọn các sàn thương mại điện tử uy tín:
- Luôn ưu tiên lựa chọn các sàn thương mại điện tử đã có danh tiếng và uy tín trong ngành.
- Kiểm tra kỹ thông tin về sàn thương mại điện tử như tên, địa chỉ, số điện thoại liên hệ, giấy phép kinh doanh, và chứng nhận an toàn.
- Đánh giá các đánh giá và nhận xét từ người dùng khác để có cái nhìn tổng quan về chất lượng dịch vụ.
2. Chọn các nhà bán hàng uy tín:
- Nắm rõ thông tin về nhà bán hàng như tên, địa chỉ, số điện thoại liên hệ, xếp hạng từ người mua, số lượng đánh giá tích cực và số lượng đơn hàng đã hoàn thành.
- Tránh giao dịch với các nhà bán hàng mới xuất hiện, không có nguồn gốc rõ ràng hoặc có nhiều phản hồi tiêu cực.
3. Sử dụng các phương thức thanh toán an toàn:
- Ưu tiên sử dụng các phương thức thanh toán an toàn như ví điện tử, thẻ tín dụng, hoặc thanh toán khi nhận hàng (COD).
- Hạn chế sử dụng các phương thức thanh toán như chuyển khoản ngân hàng, thẻ cào điện thoại hoặc tiền mặt trực tiếp.
4. Kiểm tra kỹ hóa đơn và biên lai thanh toán:
- Luôn kiểm tra kỹ hóa đơn và biên lai thanh toán để đảm bảo rằng số tiền và thông tin sản phẩm đều chính xác.
- Yêu cầu nhà bán hàng cung cấp chứng từ và hóa đơn liên quan đến giao dịch.
5. Báo cáo và khiếu nại khi phát hiện chiêu trò đặt đơn hộ:
- Nếu bạn nghi ngờ rằng mình đã bị lừa dối bởi chiêu trò đặt đơn hộ, hãy ngay lập tức báo cáo sự việc và khiếu nại tới sàn thương mại điện tử và cơ quan chức năng.
- Cung cấp các bằng chứng liên quan đến giao dịch như mã đơn hàng, hình ảnh sản phẩm, tin nhắn hoặc cuộc gọi từ nhà bán hàng và các tài liệu khác.
- Yêu cầu sàn thương mại điện tử xem xét và giải quyết vấn đề, bao gồm việc hoàn tiền hoặc đổi trả sản phẩm nếu có thể.
Hậu quả khi sử dụng chiêu trò đặt đơn hộ
Sử dụng chiêu trò đặt đơn hộ trên các sàn thương mại điện tử có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực. Hậu quả quan trọng nhất là mất tiền, khi người mua có thể bị tính phí không cần thiết hoặc mua các sản phẩm không cần. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu họ sử dụng các phương thức thanh toán không an toàn như chuyển khoản ngân hàng.
Ngoài ra, việc sử dụng chiêu trò đặt đơn hộ còn dẫn đến thất vọng và mất niềm tin của người mua vào sàn thương mại điện tử, đặc biệt nếu họ rơi vào các chiêu trò này. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến lòng tin của họ và tiềm năng mất các khách hàng trung thành trong tương lai.
Hậu quả khác bao gồm việc gian lận và vi phạm pháp luật, tác động đến hình ảnh và uy tín của sàn thương mại điện tử, khả năng bị cấm hoạt động hoặc kiện tụng, thiệt hại cho ngành công nghiệp mua sắm trực tuyến tổng thể và đánh mất cơ hội kinh doanh thực sự.
Kết luận
Trong tình hình ngày nay, khi thương mại điện tử ngày càng phát triển và thu hút ngày càng nhiều người mua sắm trực tuyến, việc sử dụng chiêu trò đặt đơn hộ trên các sàn thương mại điện tử trở nên nguy hiểm và có hậu quả tiêu cực nghiêm trọng. Những hậu quả này không chỉ ảnh hưởng đến người mua và doanh nghiệp mà còn đe dọa uy tín và tính bền vững của ngành công nghiệp mua sắm trực tuyến.
Việc ngăn chặn chiêu trò đặt đơn hộ trên sàn thương mại điện tử là một nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ cả người mua và sự phát triển bền vững của thương mại điện tử. Chúng ta cần xem xét hậu quả của hành vi này không chỉ từ góc độ kinh tế mà còn từ góc độ đạo đức và xã hội. Sự hợp tác và tuân thủ các nguyên tắc là chìa khóa để xây dựng một môi trường mua sắm trực tuyến lành mạnh và đáng tin cậy cho tất cả mọi người.
