Các nhà chuyên môn bày tỏ sự lo ngại khi một số nghệ sĩ có nhiều cống hiến cho nghệ thuật nhưng không có tên trong danh sách xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT chỉ vì họ không đủ số huy chương theo qui định.
Nên thay đổi việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT bằng số lượng huy chương
Vừa qua, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch đã lập danh sách 139 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu NSND và 349 hồ sơ cho NSƯT. Thời gian lấy ý kiến cho danh sách trên kéo dài từ 26-7 đến hết 16-8 sau đó Nhà nước sẽ họp đánh giá.
Tuy nhiên, trong 2 danh sách được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch công bố, nhiều người bày tỏ sự tiếc nuối khi một số nghệ sĩ như NSƯT Lê Thiện, NSƯT Thoại Mỹ (cải lương), NSƯT Thanh Nguyệt, NSƯT Quốc Cơ, NSƯT Quốc Nghiệp (xiếc), NSƯT Ngọc Khanh, NSƯT Linh Hiền (hát bội) không có tên trong danh sách xét duyệt danh hiệu NSND.
Theo Nghị định 40/2021/NĐ-CP, để được xét duyệt NSND, cá nhân đó phải có 2 huy chương vàng quốc gia (trong đó có 1 giải vàng cá nhân). Nếu không có giải vàng cá nhân thì phải đạt được 3 huy chương vàng quốc gia. Đối với NSƯT cần phải có 1 giải vàng quốc gia và 2 giải bạc quốc gia (trong đó có 1 giải vàng cá nhân). Trường hợp cá nhân có cống hiến xuất sắc, nổi trội nhưng không có đủ số lượng huy chương sẽ được Hội đồng các cấp thảo luận và đưa Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Theo đánh giá của giới chuyên môn, trên thực tế, một số nghệ sĩ không có tên trong danh sách xét duyệt NSND mặc dù họ đã có khoảng thời gian dài cống hiến và lao động không ngừng nghỉ cho nghệ thuật nước nhà.
Cụ thể, NSƯT Thoại Mỹ đã từng làm BGK cuộc thi đào tạo tài năng trẻ cho sân khấu truyền thống và 4 nghệ sĩ như NSƯT Lê Thiện, NSƯT Thanh Nguyệt, NSƯT Ngọc Khanh, NSƯT Linh Hiền đã có nhiều cống hiến cho nghệ thuật dân tộc.
Bên cạnh đó, hai anh em NSƯT Quốc Cơ, NSƯT Quốc Nghiệp đã làm rạng danh xiếc Việt Nam trên đấu trường quốc tế bằng tiết mục “Sức mạnh đôi tay” và họ vẫn giữ vững phong độ trong hoạt động nghệ thuật.
Đặc biệt là NSƯT Lê Thiện, NSND Minh Vương nói rằng, Lê Thiện xứng đáng là một NSND khi bà có 66 năm hoạt động nghệ thuật, trải qua hàng trăm vai diễn và hiện tại vẫn đang đào tạo các diễn viên trẻ của Ban Lý luận phê bình Hội Sân khấu TP.HCM 2 năm qua.
Thêm vào đó, NSƯT Lê Thiện từng được trao tặng nhiều thành tích xuất sắc như Huy chương “Chiến sĩ vẻ vang”, Huy chương “Vì sự nghiệp sân khấu Việt Nam”, Huân chương Kháng chiến hạng nhất, Huy chương “Vì sự nghiệp văn học – nghệ thuật Việt Nam”. Vì vậy Minh Vương khẳng định việc NSƯT Lê Thiện được danh hiệu NSND là hoàn toàn xứng đáng.
Đánh giá về lần xét duyệt này, NSND Ngọc Giàu cho biết, NSƯT Thanh Nguyệt hoàn toàn có khả năng được nhận danh hiệu NSND bởi lẽ nghệ sĩ Thanh Nguyệt đang là tấm gương sáng của thế hệ trẻ yêu mến nghệ thuật sân khấu. Ngoài ra, NSƯT Thanh Nguyệt cũng từng được trao tặng Huy chương “Vì sự nghiệp sân khấu Việt Nam”.
Theo một số đánh giá ở trên, giới chuyên môn cho rằng việc giữ quy chuẩn xét danh hiệu bằng huy chương vô hình trung khiến cho chất lượng nghệ thuật bị xem nhẹ. Bởi lẽ, những áp lực về thành tích đang đè nặng lên hồ sơ xét duyệt. Một số nghệ sĩ có cống hiến nổi trội nhưng bản thân không có điều kiện tham gia cuộc thi và dành huy chương nên không có tên trong danh sách.
Ngược lại, các nghệ sĩ có tuổi đời trẻ, họ năng động và có điều kiện tham gia các cuộc thi nên dễ đạt được thành tích, huy chương và được xét tặng danh hiệu. Vì vậy, việc thay đổi quy định xét tặng danh hiệu được các nghệ sĩ gạo cội nhận định là điều nên làm.
>>>Xem thêm: Sự thật về công việc Trợ lý của Sao
Danh hiệu NSND không chỉ được nhận trên phương diện thành tích mà còn phải có phẩm chất đạo đức và tài năng
NSND Thanh Tuấn lo lắng khi xét danh hiệu bằng huy chương, ông cho rằng: “Nếu huy chương chỉ để nhắm đến danh hiệu thì quả là không ổn. Bởi nghệ sĩ được khán giả yêu mến, đồng nghiệp công nhận đâu phải chỉ vì danh hiệu, mà còn bằng nhân cách, đạo đức và tài năng. Giải thưởng cao quý nhất, giá trị nhất vẫn chính là sự đón nhận của công chúng”.
NSND Lệ Thủy cũng đồng tình với ý kiến của NSND Thanh Tuấn. Bà cho rằng việc xét danh hiệu ngoài những cống hiến cho nghệ thuật nước nhà còn phải xét trên phương diện phẩm chất đạo đức và sự đón nhận của công chúng. Bên cạnh đó, nghệ sĩ Lệ Thủy tỏ ra lo ngại nếu lấy số lượng huy chương làm phương tiện xét duyệt sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng.
Cụ thể, bà cho biết: “Một khi vẫn còn sử dụng huy chương như tiêu chuẩn quan trọng để xét danh hiệu, xem nhẹ yếu tố tài năng, sự cống hiến và sức lan tỏa thì sẽ tồn tại một bộ phận nghệ sĩ chỉ tìm đến các cuộc thi, liên hoan, hội diễn để tích lũy huy chương”.
Bên cạnh ý kiến của những nghệ sĩ gạo cội trên, Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM – NSND Trần Ngọc Giàu đã khẳng định về mục đích và ý nghĩa của cuộc thi. Bà thẳng thắn chỉ ra cuộc thi không phải nơi mà các nghệ sĩ nhắm đến với mong muốn tích lũy huy chương để được xét danh hiệu.
“Các cuộc thi của giới sân khấu phải là nơi khoe tài, trao đổi nghề nghiệp, đúc kết bài học kinh nghiệm trong sáng tạo. Đặc biệt là đậm tính nghệ thuật và thiết thực phục vụ cộng đồng, chứ không phải là nơi chỉ để nhắm đến huy chương, tích lũy giải thưởng nhằm đáp ứng tiêu chí thủ tục cho những đợt xét tặng danh hiệu”. – NSND Ngọc Giàu chia sẻ.
>>>Bình luận cùng bạn đọc: Các nghệ sĩ bị tổn thương vì không có tên trong danh sách trao tặng danh hiệu NSND
Uyên Uyên
