Theo luật pháp ở Qatar, khi một người tố cáo việc mình bị quấy rối tình dục, người đó có thể bị khép vào tội quan hệ ngoài hôn nhân, từ nạn nhân trở thành tội phạm.
Việc Qatar được FIFA trao quyền đăng cai 12 năm trước đã gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều người tỏ ra lo ngại khi Qatar làm chủ nhà World Cup 2022.
Cụ thể, phe phản đối đã nêu lên các vấn đề về vi phạm nhân quyền và một số tiền lệ trong luật pháp ở Qatar. Được biết, đất nước này coi đồng tính là bất hợp pháp, thất bại trong việc bảo vệ người lao động nhập cư khiến hơn 6.700 người thiệt mạng từ năm 2010 đến 2020.
Bên cạnh đó, điều khiến nhóm nhân quyền cảm thấy khá lo lắng là vấn đề tố cáo khi bị bạo lực tình dục.
Khi nạn nhân cũng phải chịu phạt
FIFA và Chính phủ Qatar cho rằng, họ hài lòng với những biện pháp hiện tại đồng thời phía chính quyền cũng cho biết họ “bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi của phụ nữ”.
Tuy nhiên thực tế không phải vậy. Các nạn nhân của bạo lực tình dục khi tố cáo có thể bị khép vào tội quan hệ ngoài hôn nhân thay vì nhận được sự đồng cảm, hỗ trợ về tinh thần lẫn thể chất.
Nếu mắc tội này, nạn nhân có thể bị đi tù. Nếu theo đạo Hồi, nạn nhân bị phạt bằng roi. Được biết, hình thức này bị cấm bởi luật nhân quyền quốc tế và được coi là vi phạm Công ước Liên Hợp quốc tế về việc chống tra tấn.
Nhà nghiên cứu quyền Phụ nữ tại Tổ chức theo dõi Nhân quyền – ông Rothna Begum nói với trang The Athletic: “Tại bất kỳ sự kiện thể thao lớn nào, nguy cơ bạo lực tình dục đều tăng cao. Tại Qatar, nếu phụ nữ bị tấn công tình dục bởi bạn đời, đồng nghiệp, bạn bè hoặc người lạ, họ đều có thể bị buộc tội quan hệ ngoài hôn nhân”.
Ông May Romanos, nhà nghiên cứu tại tổ chức Ân xá Quốc tế nói thêm: “Nếu báo cảnh sát, bạn có thể từ nạn nhân trở thành người bị buộc tội”.
Được biết, theo quy định ở Qatar, nếu chưa đăng ký kết hôn, nạn nhân bị bạo lực tình dục không được tiếp cận các dịch vụ sức khỏe cơ bản như thuốc tránh thai khẩn cấp, thuốc kháng sinh giảm nguy cơ nhiễm HIV/AIDS.
Trước những điều trên, Ủy ban giám sát World Cup 2022 tại Qatar lập luận: “Qatar bảo vệ và thúc đẩy quyền phụ nữ, bao gồm những người đến xem World Cup”. Bên cạnh đó, FIFA cũng khẳng định: “Những ai báo cáo bị tấn công tình dục sẽ được tiếp cận hệ thống chăm sóc sức khỏe cao cấp của Qatar, bất kể tình trạng hôn nhân”.
Bộ luật Hình sự ở Qatar có những điều luật liên quan đến quan hệ tình dục được gọi bằng thuật ngữ pháp lý Hồi giáo “zina”. Cụ thể, bộ luật nêu rõ, nếu các cặp đôi quan hệ tình dục nhưng chưa kết hôn, họ phải chịu trách nhiệm hình sự. Theo điều 261 của Bộ luật Hình sự: “Ai có quan hệ không cưỡng ép với phụ nữ trên 16 tuổi sẽ chịu án tù lên đến 7 năm. Hình phạt tương tự được áp dụng đối với phụ nữ nếu cô ấy đồng thuận”.
Những vụ việc liên quan đến zina, nếu bị cáo theo đạo Hồi thường có án phạt khác. Người quan hệ tình dục trước hôn nhân phải chịu phạt bằng roi, thường là 100 gậy.
Phụ nữ chịu thiệt thòi bởi luật zina
Nhiều vấn đề được đặt ra với bộ luật zina, trong đó tuyên bố rằng đây là bộ luật bất công với phụ nữ. Nhà nghiên cứu Begum giải thích trên trangThe Athletic, điều này xảy ra với hai lí do:
“Thứ nhất, phụ nữ có thể mang thai do quan hệ tình dục hoặc cưỡng hiếp. Đây có thể coi là bằng chứng buộc tội họ, trong khi đàn ông không chịu hậu quả tương tự. Thứ hai, phụ nữ dễ trở thành nạn nhân của bạo lực tình dục. Khi trình báo vụ việc, họ có thể bị coi như nhận tội vi phạm luật zina. Nếu kẻ quấy rối khẳng định rằng có sự đồng thuận, nạn nhân sẽ bị truy tố về tội quan hệ tình dục ngoài hôn nhân“.
Luật về cưỡng hiếp ở Qatar thường chịu mức án tù chung thân cho kẻ có tội thậm chí trong một số trường hợp có thể bị tử hình. Nhiều bị cáo yêu cầu giảm nhẹ án bằng cách tuyên bố việc quan hệ tình dục có sự đồng thuận từ hai phía.
Có thể nói, phụ nữ Qatar chịu rất nhiều thiệt thòi. Nạn nhân có thể bị kết luận là phạm tội bởi luật zina. Những bức ảnh chụp nam và nữ chưa kết hôn đứng chung một khung cảnh, không che mặt, thường được dùng làm bằng chứng cho các vụ án này.
Bên cạnh đó, nếu nạn nhân có số điện thoại của kẻ tấn công tình dục hoặc từng đi cùng xe với họ thì vẫn được xét vào là đồng thuận. Chưa dừng lại ở đó, nạn nhân bị bạo lực tình dục, khi tố cáo phải có bằng chứng ảnh hưởng về thể chất chẳng hạn như bầm tím, vết cắt… Nếu không có những dấu hiệu trên, họ không đủ điều kiện để thoát tội quan hệ ngoài hôn nhân.
Ngoài các vấn đề rủi ro pháp lý, việc báo cáo tình dục còn ẩn chứa những mối lo ngại ở Qatar. Nếu không có giấy kết hôn sẽ không được hỗ trợ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe như thuốc kháng sinh giảm nguy cơ nhiễm HIV/AIDS hay thuốc tránh thai khẩn cấp.
>>>Xem thêm: Werner có trở thành số 9 của Đức ở World Cup 2022?
Trước những vấn đề trên, Chính phủ Qatar tuyên bố thuốc kháng sinh và các “phương pháp điều trị cần thiết” khác sẽ được hỗ trợ mà không cần giấy đăng ký kết hôn.
FIFA cũng nói thêm: “Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ được áp dụng cho mọi người, không phân biệt tình trạng hôn nhân”. Tuy nhiên, theo thông tin từ một số nguồn, thực tế không phải vậy.
Có thể thấy những điều luật ở Qatar khiến nhiều người không khỏi lo lắng về vấn đề nhân quyền cũng như bạo lực tình dục. Vì vậy khi đất nước này được FIFA trao quyền đăng cai vào 12 năm trước đã gây ra nhiều tranh cãi. Phần lớn người phản đối vì lo ngại sự an toàn của bản thân không được đảm bảo khi qua Qatar tham dự World Cup 2022.
Uyên Uyên
