Ung thư da là một loại bệnh đang dần phổ biến tại Việt Nam. Mặc dù, ung thư da không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe. Hãy tìm hiểu các dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu để sớm ngăn ngừa và chữa trị.
Ung thư da và các giai đoạn phát triển
Ung thư da là gì?
Ung thư da là một hiện tượng các tế bào biểu mô trong cơ thể phats triển bất thường, không theo trật tự vốn có. Sau thời gian dài, các tế bào sẽ hình thành nên các khối u gây nên bệnh ung thư. Bệnh thường xuất hiện ở vùng da hở (trong đó ở vùng đầu, mặt, cổ chiếm tỷ lệ 90%).
Bệnh ung thư da thường gặp ở những người sinh sống ở khu vực gần xích đạo, nơi có bức xạ và tia cực tím mạnh tác động trực tiếp lên da. Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh ung thư cao nhất là người da trắng, chủ yếu là người già và nam giới. Thống kê, tỷ lệ mắc ung thư da ở Việt Nam khoảng 2,9 – 4,5/100.000 dân.
Các giai đoạn phát triển của ung thư da
Tương tự như các bệnh ung thư khác, ung thư da cũng có chuyển biến theo từng giai đoạn. Cụ thể, 4 giai đoạn phát triển của ung thư da sẽ là:
- Giai đoạn 1: Các tế bào ung thư chưa lan ra các lớp biểu bì hoặc lớp ngoài của da
- Giai đoạn 2: Các tế bào ung thư bắt đầu di chuyển tới các lớp da dưới biểu bì với kích thước dưới 2cm
- Giai đoạn 3: Kích thước tế bào ung thư bắt đầu tăng hơn 2cm (chưa xâm lấn các mô khác)
- Giai đoạn 4: Kích thước tế bào ung thư tăng tăng lên hơn 3cm và xâm lấn các mô khác như xương, hạch bạch huyết.
Nguyên nhân gây nên ung thư da bạn cần biết
Yếu tố ảnh hưởng đến bệnh ung thư da ở một số người xuất từ nhiều yếu tố khác nhau. Một trong số đó phải kể đến đó là:
- Tiếp xúc với tia phóng xạ: Đây được coi là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư da nhiều nhất. Việc tiếp xúc với các tia phóng xạ như tia nắng mặt trời, tia tử ngoại, đèn hồ quang cacbon… với cường độ mạnh và thời gian dài sẽ gây tổn thương vùng da tiếp xúc.
- Di truyền, bẩm sinh từ các hội chứng gia đình: Yếu tố ẩn bên trong cơ thể từ hội chứng gia đình cũng là một nguyên nhân dẫn đến việc ung thư da. Một số hội chứng như bệnh xơ da nhiễm sắc, hội chứng tế bào đáy dạng nơ-vi, hội chứng Gardner, hội chứng Torres…
- Có tiền sử ung thư hoặc bệnh lý từ trước: Người đã từng mắc bệnh ung thư da có nguy sẽ tái phát trở lại. Ngoài ra, một số bệnh lý có thể gây ảnh hưởng như bệnh dày sừng quang hóa, tàn nhang, nhiễm trùng, viêm da mạn tính hoặc chấn thương da…
- Tiếp xúc với các hóa chất gây ung thư da: Khi tiếp xúc lâu với nhựa đường, nhựa than đá, dầu nhờn, thuốc trừ sâu, diệt cỏ… cũng là yếu tố gây ung thư da.
- Người da trắng: Tất cả mọi màu da đều có thể có nguy cơ mắc bệnh ung thư da. Tuy nhiên, người da trắng có nguy cơ bị ung thư da cao hơn. Bởi, người da trắng thường chứa ít sắc tố melanin hơn nên khả năng bảo vệ da khỏi tia cực tím yếu hơn.
- Hệ miễn dịch cơ thể thấp: Nguy cơ mắc bệnh ung thư của những người có hệ miễn dịch thấp cao hơn, đặc biệt là người bị nhiễm HIV/AIDS, dùng thuốc ức chế miễn dịch khi ghép tạng…
- Thường xuyên lạm dụng mỹ phẩm: Trong các mỹ phẩm thường chứa hàm lượng nhiều chất gây ung thư như mineral oil, methylparaben, propylparaben, fragrance… Khi lạm dụng sử dụng các mỹ phẩm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến da và tăng nguy cơ mắc bệnh.
- …
Phân loại ung thư da
Hiện nay, ung thư da có nhiều loại khác nhau. Mỗi loại lại có những đặc điểm nổi bật khác nhau, cụ thể:
Tiền ung thư da
Tiền ung thư da là một trong những căn bệnh ung thư ở giai đoạn đầu tiên phát triển. Có 2 bệnh ung thư ở giai đoạn đầu là:
- Bệnh Paget: Bệnh thường xuất hiện ở nữ giới trung niên trên 40 tuổi. Bệnh thường xuất hiện ở vùng da tổn thương xung quanh nhũ hoa và vú. Ban đầu, bạn sẽ thấy những vảy tiết nhỏ hoặc vết sùi sừng hóa xung quanh vú. Từng lớp sẽ được thay thế (một số trường hợp có thể ngứa hoặc không). Phương pháp điều trị là cắt bỏ tuyến vú và các hạch bạch tuyết xung quanh.
- Bệnh Bowen: Bệnh thường gặp ở độ tuổi trung niên và người già ở bất kỳ vị trí nào ở da và niêm mạc. Dấu hiệu nhận biết là những vết hình đĩa đơn hoặc thành cụm từ 10 – 20 đám màu nâu sẫm, cung quanh có gai xù xì phân bên trên có phủ vảy tiết và vảy da. Ở giai đoạn đầu điều trị bằng phương pháp đốt điện sâu và đốt lạnh, giai đoạn nặng thì phải cắt bỏ hoặc sử dụng liệu pháp quang tuyến.
Ung thư tế bào biểu mô da
- Ung thư tế bào đáy: Bệnh thường gặp ở nam trên bất kỳ bộ phận cơ thể nào, đa số xuất hiện ở vùng đầu, cổ và mặt. Ban đầu sẽ xuất hiện một dày sừng, sau đó sẽ lan rộng và thâm nhiễm. Các vết sừng được bao phủ lớp vảy da và sau đó xuất hiện các cục nhỏ đơn lẻ. Ung thư tế bào đáy phát triển chậm và không di căn. Nhưng sau đó sẽ phá hủy mạch máu, chèn ép các dây thần kinh…
- Ung thư tế bào gai: Bệnh xuất hiện dựa trên những tổn thương đã có sẵn từ 2 bệnh tiền ung thư da. Sau đó lan rộng khiến lớp sừng dày lên, bề mặt viêm loét và thâm nhiễm sâu dưới da. Bệnh phát triển sẽ xâm nhập vào các tế bào bạch huyết và các tổ chức xung quanh làm phá hủy phần mềm, mạch máu lớn, dây thần kinh…
- Ung thư hắc tố da( ung thư da melanoma): Bệnh thường thấy ở nữ giới trong độ tuổi trung niên. Thuộc dạng ác tính, phát triển từ các tế bào sản xuất melanin. Bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể cũng có thể xảy ra, đặc biệt là chỗ thường tiếp xúc với ánh mặt trời. Triệu chứng thường thấy là xuất hiện các nốt tăng sắc tố, nốt rủi cũ thay đổi kích thước… Ở giai đoạn đầu thì điều trị bằng phương pháp phẫu thuật, giai đoạn nặng thì phải điều trị bằng xạ trị, hóa trị hoặc liệu pháp miễn dịch.
Ung thư tổ chức liên kết da
Hay còn gọi là sarcoma mô mềm, là một loại ung thư hiếm gặp thường phát triển từ mô da sâu, mạch máu… Khi bị thường xuất hiện các khối u trong mô mềm không gây đau, khi phát triển sẽ chèn ép cơ và các dây thần kinh gây đau đớn.
8 Biểu hiện ung thư da dễ nhận biết
Tùy vào từng mức độ nặng nhẹ khác nhau mà sẽ có các biểu hiện cụ thể. Dưới đây là các dấu hiệu ung thư da có thể nhận biết qua mắt thường để sớm phòng ngừa hiệu quả.
Da có lớp sần sùi, thô ráp, đóng vảy
Cảnh giác với các dấu hiệu trên da như bị đóng vảy, các mảng thô có màu nâu đến hồng đậm giống bệnh chàm. Thường xuất xuất hiện ở các vị trí mặt, đầu, hai tay. Đây là triệu chứng của căn bệnh dày sừng, được biết như một trong những tổn thương tiền ung thư da.
Đối với người da trắng đã từng bị tổn thương do tác động trực tiếp của ánh nắng mặt trời cũng có thể bị hiện tượng trên. Nếu gặp trường hợp này, bạn cần phải gặp bác sĩ da liễu ngay lập tức.
Da nổi các u trong như hạt ngọc
Khi trên da của bạn xuất hiện một hoặc nhiều nốt u tròn với các đặc điểm:
- Có hình dáng trong như hạt ngọc, sờ vào hơi mềm
- Có màu trong nhưng mờ, hơi bóng và sáp
- Có nét giống với mụn viêm nhưng lại có nhân hoặc bị lõm ở giữa
- Vùng da bị tổn thương dễ chảy máu hoặc nhìn thấy các tia máu nhỏ gần bề mặt da
Các biểu hiện trên cảnh báo bạn đang bị ung thư da, cụ thể là ung thư tế bào biểu đáy. Loại ung thư chiếm tỷ lệ 75%, phổ biến nhất.
Vùng da hiện các vết giống sẹo
Vùng da của bạn có biểu hiện như:
- Xuất hiện vết lở loét lâu ngày không khỏi
- Có biểu hiện lõm xuống ở giữa hoặc dễ bị chảy máu
Mặc dù, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này nhưng đây cũng được xem là dấu hiệu ung thư da biểu tế bào đáy. Thường nó sẽ xuất hiện ở vùng đầu, mặt, cổ và tay chân.
Xuất hiện vết thương màu đỏ, trắng, xanh hoặc đen bất thường
Thường dấu hiệu này xuất hiện khi có tác động ngoại lực. Tuy nhiên, nếu như không bị tác động mà có các biểu hiện tổn thương màu đỏ, xỉn màu, so vào cảm giác cứng hoặc bị loét, lõm xuống bất thường. Đáng nói, vùng tổn thương có thể hình thành nốt mủ nhưng không lặn đi theo thời gian.
Nếu cùng da biến đổi màu sắc đó chạm vào nghe đau thì cần phải thăm khám ngay lập tức. Bạn có thể kiểm tra ở các vùng lòng bàn tay, bàn chân, đầu ngón tay, vùng trong miệng, thậm chí là quanh âm đạo và hậu môn.
Vết thương phẳng trên da
Nguyên nhân dẫn đến việc xuất hiện vết thương phẳng trên da chính là việc lạm dụng giường tắm nắng hoặc tắm trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời liên tục nhiều ngày với cường độ mạnh.
Mặc dù bệnh không gây chết người nhưng nó lại làm mất tính thẩm mỹ do da để lại sẹo. Đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe về da, đường hô hấp, đường tiêu hóa và các cơ quan rỗng khác.
Các nốt ruồi mọc lên bất thường
Việc da xuất hiện các nốt ruồi hết sức bình thường. Tuy nhiên, với trường hợp xuất hiện bất thường thì nên cẩn thận như:
- Nốt ruồi phát triển thành các đốm nâu thẫm kèm các vết có màu sắc đậm
- Tự thay đổi màu sắc và kích thước, khi chạm vào bị chảy máu
Đây chính là dấu hiệu của ung thư hắc tố ác tính. Loại ung thư nguy hiểm và có thể gây tử vong. Do đó, cần phải đến thăm khám bác sĩ ngay.
Có mụn cứng màu vàng trên da
Nếu bạn thấy mụn cứng màu vàng trên mí mắt thì cần phải thăm khám bởi đây là biểu hiện của ung thư da, cụ thể là ung thư biểu mô tuyến bã nhờn. Nốt mụn này thường xuất hiện ở các vị trí như đầu, cổ, thân mình, kể cả bộ phận sinh dục.
Loại ung thư da này thường phát triển chậm và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, bạn cần phải điều trị sớm để tránh tình trạng lan rộng và ảnh hưởng các bộ phận khác.
Da nổi u nhỏ màu hoặc bầm tím
Khi da có dấu hiệu nổi u nhỏ như nốt mụn nhọt, có màu đỏ hoặc tím bầm, lõm ở trung tâm thì đây chính là dấu hiệu của ung thư tế bào Merkel – ung thư biểu mô tế bào thần kinh da. Căn bệnh ung thư da hiếm gặp. Thường xuất hiện ở vùng mặt, đầu hoặc cổ ở những người lớn tuổi thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cường độ cao thường xuyên hoặc người có hệ miễn dịch kém.
Trên thực tế, khó phân biệt các loại ung thư da với tình trạng viêm da cơ địa hoặc các bệnh lý về da nếu quan sát bằng mắt thường. Với sự phát triển của y học, các tế bào da bị ung thư có thể nhận biết bằng cách soi kính hiển vi. Do đó, khi có dấu hiệu bất thường về da thì nên thăm khám bác sĩ để tìm ra bệnh và chữa trị kịp thời.
Phương pháp phòng ngừa và chữa trị ung thư da
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc ung thư da. Cách tốt nhất là bạn nên phòng ngừa tránh để da bị tổn thương với các cách:
- Tránh làm việc hoặc tiếp xúc trực tiếp ánh nắng mặt trời quá lâu, cường độ mạnh
- Chống nắng hiệu quả khi ra ngoài bằng quần áo tay dài, mũ, kính râm… có thể sử dụng kem chống nắng để hạn chế vùng da tổn thương
- Cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc gây tác dụng phụ cho da
- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên, ít nhất 3 tháng/lần. Đối với trường hợp gia đình hoặc từng bị ung thư da nên kiểm tra định kỳ hằng năm.
- Nếu có các dấu hiệu ung thư da trên nên thăm khám bác sĩ uy tín gần nhất
Đối với trường hợp bị ung thư da thì cần phải tiến hành điều trị với các phương pháp khác nhau. Đa phần phổ biến là các phương pháp điều trị sau:
- Phẫu thuật: Phương pháp thực hiện bằng cách cắt bỏ khối u phát triển từng lớp và kiểm tra từng lớp đến khi không còn tế bào ung thư nữa.
- Áp lạnh: Sử dụng nitơ lỏng để tạo nhiệt độ lạnh và tiêu diệt các tế bào ung thư ở giai đoạn đầu
- Xạ trị: Sử dụng các tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp thay thế khi không thực hiện phẫu thuật được hoặc tế bào ung thư chuyển qua giai đoạn di căn.
- Liệu pháp sinh học: Sử dụng các loại thuốc hoặc chất kích thích hệ thống miễn dịch để chống lại các tế bào da ung thư.
Lời kết
Việc sớm nhận biết các dấu hiệu ung thư da sẽ giúp bạn chủ động hơn trong mọi tình huống cũng như quá trình điều trị hiệu quả. Mọi người không nên quá chủ quan ở các biểu hiện bất thường của da. Hãy bảo vệ sức khỏe của mình thông qua việc kiểm tra sức khỏe định kỳ nhé!
