Ở Việt Nam theo thống kê có trên 140 loại rắn khác nhau, trong đó có khoảng 30 loại chứa nọc độc. Tại miền Tây có hai loại rắn độc thường gặp nhất là rắn hổ và rắn lục đuôi đỏ.
Hiện tại, miền Tây đang vào mùa nước nổi, nước ngập do đó rắn bị mất hang trú ngụ nên chúng thường di chuyển vào nhà hoặc các bờ đất ráo để ở. Thông thường, những loại rắn này sẽ tấn công người khi bị phát hiện hoặc vô tình đạp lên chúng. Trong trường hợp này, các phụ huynh cần có kiến thức tìm hiểu cách phòng ngừa và sơ cứu rắn cắn, tránh những sai lầm khiến tình trạng trẻ nặng thêm.
Theo bác sĩ Dương Thị Trúc, khoa cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ, cho biết: “Thời gian gần đây bác sĩ đã cấp cứu nhiều trường hợp trẻ bị rắn lục đuôi đỏ cắn, do chúng bò vào nhà ẩn trong mền, tủ đồ, quần áo, giỏ đồ chơi của trẻ,… bị trẻ vô tình đụng trúng và bị cắn bất ngờ.”
Rắn độc thường được được chia thành hai nhóm chính: Nhóm có nọc độc gây rối loạn đông máu xuất huyết (rắn lục đuôi đỏ) và nhóm ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, gây suy hô hấp, ngừng thở (rắn hổ mang).
Đối với rắn có nọc độc gây rối loạn đông máu, thường tại chỗ vết cắn sẽ sưng đau, phù nề, chảy máu không cầm được vết cắn, toàn thân trẻ sẽ có dấu hiệu bầm máu ở da, ói máu, xuất huyết não, tiêu máu…
Đối với loài rắn có ảnh hưởng đến thần kinh, tại chỗ vết cắn của trẻ sẽ có dấu hiệu sưng phù nề, đau toàn thân, mắt mờ, ngừng thở. Ngay khi bạn phát hiện trẻ bị rắn cắn, cần sơ cứu đúng cách và đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất để kịp thời chữa trị.
Cách sơ cứu rắn cắn
Khi bị rắn cắn, nạn nhân cần được trấn an về mặt tâm lý cũng như chăm sóc y tế càng sớm càng tốt. Trong nhiều trường hợp, khi mà nạn nhân ở xa các cơ sở y tế và cần sơ cứu thì các bố mẹ có thể lưu ý các điểm sau:
Làm chậm sự lan tỏa của độc tố khi bị rắn cắn
Đầu tiên khi bạn thấy trẻ bị rắn cắn, cần trấn an trẻ sau đó giữ cho trẻ không động đậy và đặt chỗ bị cắn thấp hơn tim để làm chậm hấp thu nọc rắn. Tiếp đến, bạn cần rửa sạch vết cắn bằng nước sạch, băng bó chỗ bị cắn từ vị trí cắn đến gốc, băng chặt vừa phải. Sau đó, bạn nẹp cố định nơi bị cắn và chuyển ngay trẻ đến bệnh viện gần nhất.
Trước đây, nhiều nơi đã hướng dẫn buộc garo nơi vết cắn để cho nọc độc chậm phát tán. Tuy nhiên, cách làm này theo khuyến cáo của bác sĩ là không nên thực hiện vì việc buộc này có thể gây tắc nghẽn động mạch. Nhiều trường hợp làm theo phương pháp này đã phải cắt cụt tay chân vì garô quấn quá chặt.
Thậm chí, những phương pháp như lễ, rạch, châm, hút nọc độc cũng không nên áp dụng khi bị rắn cắn. Việc này, chỉ gây thêm tổn thương mạch máu, dây thần kinh, dễ dẫn đến nhiễm trùng nặng hơn. Việc chườm đá, đắp thuốc lá cây, bài thuốc dân gian… cũng tuyệt đối không nên áp dụng khi bị rắn cắn vì dễ gây nhiễm trùng thêm.
Cách phòng ngừa rắn cắn
Để có thể phòng ngừa rắn trong thời tiết này, vào mùa nước nổi khi ra ngoài ruộng, vườn cần đi ủng, giày cao cổ, mặc quần dài. Đặc biệt, với những nơi nhiều cây, cỏ… vào trời tối cần đội thêm mũ rộng vành.
Đối với khu vực có vườn cây cỏ um tùm, nơi có gạch chất đống, tổ mối, nơi nuôi động vật… tránh cho trẻ lại gần. Cần dọn dẹp đồ chơi của trẻ sau mỗi lần chơi, dọn nhà sạch sẽ để rắn không ẩn nấp. Trước khi cho trẻ chơi, bạn cần kiểm tra đồ chơi, kiểm tra tủ áo quần của trẻ… nên quét dọn sạch sẽ gạch hoặc đá được chất đống xung quanh nhà, đánh sạch cỏ, dọn rác quanh nhà cho nhà thông thoáng nhất.
