Tình trạng biếng ăn ở trẻ diễn ra ở nhiều lứa tuổi khác nhau cùng với các hình thức bệnh lý. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng biếng ăn ở trẻ có thể đến từ lý do bệnh lý hay tâm lý.
Trình trạng biến ăn là hiện tượng mất hoặc giảm cảm giác thèm ăn, trẻ ăn ít hơn bình thường, ăn thức ăn có chọn lọc, thậm chí không chịu ăn hoặc sợ thấy thức ăn.
Liên quan vấn đề này, tiến sĩ Nguyễn Thị Lương Hạnh, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho hay: phụ huynh có thể nhận diện tình trạng biếng ăn ở trẻ thông qua một số dấu hiệu:
- Trẻ giảm hoặc mất cảm giác thèm ăn, khiến trẻ không nhận đủ lượng thức ăn theo nhu cầu.
- Khi ăn không đủ lượng yêu cầu của lứa tuổi, thời gian ăn kéo quá dài trên 30 phút.
- Thường kén chọn thức ăn, ăn chậm và không hứng thú với ăn.
- Từ chối ăn trong vòng một tháng, không tăng trưởng.
- Chế độ ăn uống nghèo nàn so với nhu cầu khuyến nghị.
Nguyên nhân
Trẻ biếng ăn do bệnh lý:
- Trẻ biếng ăn ngay từ khi ở trong bụng mẹ. Khi mẹ mang thai ăn ít hoặc chán ăn dẫn đến thiếu nhiều vi chất như thiếu sắt, thiếu canxi, thiếu kẽm, thiếu các vitamin… khiến trẻ bị suy dinh dưỡng ngay từ trong bụng mẹ. Kết quả, trẻ sinh non tháng, thiếu cân dẫn đến lười bú mẹ ngay từ những tháng đầu sau khi sinh.
- Trẻ bị nhiễm ký sinh trùng (giun, sán) hoặc viêm đường hô hấp (viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi),… thường ăn ít hoặc bỏ ăn vì không có cảm giác đói, muốn ăn.
- Mặt khác, một số trẻ bị bệnh bẩm sinh, sứt môi, hở hàm ếch cũng gây khó nuốt, khó nhai… từ đó hạn chế trong ăn uống.
Trẻ biếng ăn do tâm lý:
- Cha mẹ ép trẻ ăn bằng cách đánh mắng, la hét, buộc trẻ ăn hết định mức. Đôi khi lượng thức ăn cha mẹ yêu cầu là quá mức so với sức ăn của trẻ và hậu quả là trẻ sẽ ngậm thức ăn, nôn ói hoặc chống đối. Về lâu dài trẻ sẽ sợ ăn và dẫn tới chứng biếng ăn.
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như:
- Thiếu các men tiêu hóa, vi chất dinh dưỡng.
- Biếng ăn sau dùng thuốc (kháng sinh, vitamin D…).
- Cách chế biến đồ ăn chưa phù cho trẻ.
- Sự thiếu hiểu biết của bố mẹ về nhu cầu dinh dưỡng và tăng trưởng của trẻ.
Hậu quả khi trẻ biếng ăn kéo dài
Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, kéo dài có thể ảnh hưởng xấu tới sự phát triển về chiều và cân nặng sau này. Trẻ biếng ăn có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng thể còi cọc với tầm vóc thấp bé và quá trình để phục hồi dinh dưỡng sẽ khó khăn, kéo dài hơn so với trẻ bị chán ăn thể nhẹ.
Giải pháp hạn chế biếng ăn ở trẻ:
- Tạo thực đơn với đa dạng các thức ăn và trình bày bữa ăn đẹp mắt cho trẻ biếng ăn
(Trong bữa ăn nên có ít nhất một món bé thích hoặc để bé tự lựa chọn món con thích miễn sao món ăn không gây hại cho trẻ là được).
- Chia bữa ăn của bé ra thành nhiều phần và cho bé ăn từng chút một vào những khoảng thời gian nhất định.
- Đảm bảo thức ăn đầy đủ dưỡng chất( Các vitamin và khoáng chất trong chế độ ăn cũng có thể kích thích sự thèm ăn của trẻ).
- Cho trẻ vận động nhiều hơn.
Việc ít vận động cũng có thể khiến trẻ biếng ăn, bạn nên khuyến khích trẻ vận động hàng ngày (nhảy dây, đá banh,…). Việc vận động khiến trẻ tiêu hao năng lượng nên trẻ sẽ có cảm giác đói, ăn ngon và có sức khỏe tốt hơn.
Ngoài ra, phụ huynh cần tạo không khí vui vẻ trong bữa ăn, tránh làm cho trẻ khó chịu hoặc dọa làm trẻ sợ khi ăn, các biện pháp như đe dọa, trừng phạt, la mắng, thậm chí là đánh đập đều khiến tình trạng biếng ăn của bé ngày càng trầm trọng hơn.
Cha mẹ cũng cần lưu ý việc cơ thể trẻ bị thiếu hụt các vi chất quan trọng như kẽm, sắt, lysine… cũng là nguyên nhân gây biếng ăn. Do vậy, chúng ta nên cho trẻ ăn bổ sung các thức ăn, thực phẩm giàu thành phần vi chất trên hoặc sử dụng bổ sung những sản phẩm có chứa kẽm, sắt, lysine, các loại vitamin B…
